2017 Florence naar Vetralla

Zondag 23 april: Florence 

Eindelijk is het zover. In de afgelopen weken waren er boekanalyses en een cursus Innerlijk Pelgrimeren. Er was een verhalensymposium en een boekpresentatie. We namen afscheid in Voorburg, Amsterdam en Kijkduin. Tijd om op reis te gaan. Trein naar Eindhoven, vliegtuig naar Pisa, bus naar Florence. In een barretje vlak bij de Dom ontmoeten we de eigenaar van ons prachtige centrale appartement. Hij geeft ons de sleutel. De pizza bij Santa Croce smaakt ons heel goed. Florence is drukker dan een jaar geleden, maar wel weer heel mooi! 

Maandag 24 april 2017: Florence naar Impruneta  15 kilometer 

Heerlijk ontbijt in de OK-Bar met vers fruit, yoghurt, cappuccino. We laten de rugzakken achter en lopen naar de kerk Santa Maria Novella. We kijken onze ogen uit, wat een schoonheid overal. In het museum is een film van Bill Viola: een groep mensen, stromend water, ontreddering. Inmiddels is de zon gaan schijnen na de regen van de vroege ochtend. We halen onze rugzakken op en lopen langs de Dom, langs het Uffizi naar de Ponte Vecchio. Daar de brug over en langs Palazzo Pitti en de Bobolituinen, waar we lunchen op een bankje. Van de drukte komen we in rustiger stadswijken. Via mooie paden en een stukje drukke weg komen we aan in Impruneta. Daar is onze bed & breakfast. Op een bankje bestuderen we onze landkaarten om te zien hoe we zoveel mogelijk paden kunnen lopen en wegen kunnen vermijden. Er is tot Siena geen uitgezette route en we moeten onze eigen weg vinden. De pizzeria tegenover de kerk is leuk. 

Het leven een weg 

Die je slechts een keer mag gaan 

Geniet elke stap 

Dinsdag 25 april 2017: Impruneta naar Greve in Chianti  24 kilometer 

We hebben bij het ontbijt uitzicht over de Toscaanse heuvels. Het uitzicht compenseert het karige ontbijt. We lopen een paar uur over een rustig pad en komen dan bij een goed koffiebarretje dat open is op deze Italiaanse nationale bevrijdingsdag. Een rustige asfaltweg , met alleen fietsers, voert 12 kilometer glooiend omhoog. Via een onverhard pad is er een hele steile afdaling. Urenlangs stappen we van steen naar steen vol concentratie. Het pad eindigt in een soort alpenwei en door het weiland bereiken we Greve. Ruim zeven uur liepen we bijna zonder stoppen. Het was een prachtige en ook zware dag. Toscane is bergachtiger dan we vooraf verwachtten, toen we besloten om niet de Appenijnen te nemen. De Albergo waar we overnachten is mooi en het restaurant ernaast nog beter. Tussen de gangen door zijn er kleine Toscaanse hapjes en speciale wijn. Toprestaurant. We wandelen nog even over het driehoekige mooi marktplein van het wijnstadje! 

Woensdag 26 april 2017: Greve naar Radda in Chianti, 16 kilometer 

Heerlijk ontbijt in onze Albergo al sole. Omdat de eerste kilometers langs een drukke weg gaan, pakken we een klein stukje de bus. We stappen uit in het prachtige dorpje Panzone, waar we de oude kerk bezichtigen en een koffie drinken. Na even zoeken vinden we het zandpad, dat langs wijnboerderijen loopt met mooie uitzichten, kerken en kloosters. Aan het eind nog een pittige klim naar Radda, mooi wijnstadje. Het is nog even lopen door een wijngaard naar hotel Vigne, midden in de heuvels. De kachel brandt hier, want na ons warme vertrek uit Florence is het vandaag maar twaalf graden. De maaltijd is van hoge kwaliteit. Wil eet vis en Aat een pasta. Ook de tiramisu smaakt goed bij onze praatgrage gastvrouw. In de nacht worden we nu en dan wakker van de klapperende luiken in de wind.

. 

Donderdag 27 april 2017: Radda naar Quercegrossa 15 kilometer 

We lopen van ons mooie adres naar Radda en nemen een klein stukje bus, want ook nu loopt het pad weer even langs een drukke weg. Onze start is vanmorgen in Castellina, dat ook hoog ligt. Het pad is mooi en minder steil dan de dagen hiervoor. Ook nu weer prachtige vergezichten. Ons hotel ligt een stukje voorbij Quercegrossa en als we binnen zijn, barst de bui los.  Het was de hele dag koel wandelweer; we hadden zelfs truien aan. Het diner is goed, ook vanavond weer. We praten met een Amerikaanse pilote uit Colorado aan het tafeltje naast ons.  

Vrijdag 28 april: Quercegrossa naar Siena 15 kilometer 

Goed ontbijt in de grote eetzaal en dan op pad. Het pad door de wijngaarden is heel modderig en het slijk weegt zwaar onder je schoenen. We moeten soms door bergbeekjes en langs plassen na de hevige regen van vannacht. We bereiken een verharde weg met mooi uitzicht op de stad Siena. Het is leuk om deze wonderschone stad in te lopen en door oude straten bereiken we de Piazza del Campo. Hier vinden de paaardenraces plaats, de Palio, maar niet vandaag. We gaan op de rand van de fontein zitten en kijken onze ogen uit. Wat een prettige drukte met een bruidspaar en vrolijk zingende bruiloftsgasten. Onze bed & breakfast ligt midden in het centrum in een fraai gerestaureerd pand. We bezoeken het mooie museum Santa Maria del Scala en bekijken de pelgrimszaal met muurschilderingen. Er is ook kunst uit Norcia, dat door aardbevingen verwoest is. Siena biedt de soms beschadigde kunstwerken een thuis. De filmbeelden van wankelende huizen in Norcia maken indruk. De pizza in een zijstraatje van het plein smaakt ons goed, net als de fles Chianti, heerlijke wijn. Siena is geweldig en weldadig rustig na het erg drukke Florence vijf dagen geleden. 

Zaterdag 29 april: Siena naar Monteroni  11 kilometer lopen ( 7 km bus naar stadsrand).

Prima ontbijt in onze luxe B & B midden in de stad. We laten onze rugzakken achter en lopen naar de Campo, waar in een oud gebouw een prachtige expositie van schilderijen is. Dan naar de Dom, waarvoor we gelukkig al een kaartje hebben, want het is druk. We genieten van de ruimte, de vloermozaïeken, de oude boeken en de vlaggen van de Palioteams; elke wijk heeft zijn eigen vlag. We halen de rugzakken op en willen de bus nemen naar de stadsrand. De juiste halte vinden kost wat moeite. We bereiken Isola d’Arbia en zitten dan meteen op de Via Francigena. Onze route tot Rome aan toe. Het is even geleden dat we medepelgrims zagen en hier zijn er ineens veel. Monteroni is een heel arm plaatsje; apart om na de pracht en praal van Siena ineens op het eenvoudige platteland te zijn. De aardige juwelier, met wie Wil  gister telefoneerde, komt op tijd aan en geeft ons de sleutel van het piepkleine, goedkope kamertje, dat wel fris en goed is. We lezen wat in de schaduw van een parkje en eten in een uitstekende, drukke pizzeria in dit dorp, waar verder niets te beleven is. 

Zondag 30 april: Monteroni naar Buonconvento 16 kilometer 

Verpakte croissantjes en thee staan klaar in ons simpele appartement. We lopen Monteroni uit via de Via Francigena, die heel erg goed is aangegeven. Na vijf dagen de weg zoeken is dat ook wel weer fijn. We wandelen een stukje op met een Fransman met nordic stokken en ontmoeten later drie Italiaanse meisjes die ook onderweg zijn. De route is heel verzorgd met zelfs een nieuwe brug over de rivier speciaal voor pelgrims. Nergens loop je op asfalt; overal voetpaden; het lijkt wel de weg naar Santiago hier. Als we Buonconvento bereiken, zien we meteen dat er een groot feest is, de Nova Eroica. Dit is een heroïsche wielerkoers door de bergen voor wielrenners maar ook voor gewone boodschappenfietsen, een topprestatie in dit bergachtige gebied. Start en finish voor ons hotel, dat daardoor enorm lawaaierig is. We balen eerst, maar als we naar buiten vluchten, blijkt het erg gezellig te zijn met muziek en feest. We eten met de stadsbevolking aan lange tafels pizza uit een houtoven. We voelen ons goed thuis op dit prachtige feest met de heerlijke maaltijd met lekker dessert. De wielerkoers is afgelopen en het feest is elders in de stad, dus we slapen heel goed. 

Maandag 1 mei Buonconvento naar San Quirico  25 kilometer 

Feestdag dus alle supermarkten dicht, net als gister in de feeststad. In een klein zaakje slaan we wat brood, kaas en water in. We lopen samen op met anderen, met name met een Amerikaanse en de twee Canadezen. Een van hen heeft het heel erg zwaar en is geen ervaren loper. De vrouw sleept hem mee in een veel te hoog tempo. Die gaan niet ver komen samen. Hij steunt en piept hoorbaar en is blij een stukje met ons op te lopen (wij houden de fanatieke Amerikaanse ook niet bij). De zon, de vergezichten en de route zijn prachtig. Drie kilometer voor San Quirico trekt de lucht echter dicht en begint het te plenzen. De regencapes, die we nog niet gebruikten, komen nu goed van pas. Toch zijn we behoorlijk doorweekt als we ons hotel, ook nog eens een stuk buiten het dorp, bereiken. De tocht was prachtig vandaag en ook zwaar met 25 kilometer klimmen en dalen en een plensbui toe. De maaltijd in ons luxehotel smaakt goed. 

Dinsdag 2 mei: San Quirico naar Bagno Vignoni  10 kilometer 

We bekijken het prachtige middeleeuwse plaatsje met de drie mooie kerken, de parkjes en de rozentuin. We praten op een terras nog even met onze Amerikaanse en Canadese reisgenoten. Ze nemen een rustdag, wat ons erg fijn lijkt voor de man uit Ottawa, die gister zo moe was. We lopen vervolgens door de prachtigste heuvels die we ooit zagen. Steeds nieuwe vergezichten met kastelen, wijnboerderijen en kloosters in de verte. In Bagno Vignoni, ons doel voor vandaag, zijn geneeskrachtige baden en er is een vijver midden in het plaatsje. De eigenares van B & B Buonventura komt ons ophalen met de auto en brengt ons naar een oude villa midden in de heuvels. Ze biedt meteen aan om ons vanavond naar Bagno terug te brengen om daar te eten. We kiezen daar uiteraard voor haar eigen restaurant waar haar man kok is en waar zij bedient. Na haar werk brengt ze ons terug. Na de voortreffelijke maaltijd geeft ze ons prachtige kunstboeken om tijdens het wachten de tijd wat te doden. Goede nacht op rustigste plek ooit, ondanks de hagedissen in de vensterbanken.

Woensdag 3 mei: Bagno Vignoni naar Abazzia de San Salvador 21 km 

Heerlijk ontbijt van Susan in de wijnboerderij. Haar vader was beroepsmilitair en woonde in diverse landen. Susan werd op haar 18de naar Florence gestuurd door haar ouders voor een studie kunstgeschiedenis. Ze werkte voor Gucci en had enorme carrièrekansen, maar koos ervoor om met haar Italiaanse man een restaurant te beginnen in Bagno met de warmwaterbaden. Ze bouwen het kleine tentje uit tot een grote ristorante. Wij hebben de kwaliteit ervaren gisteravond. Intussen hebben ze de oude wijnboerderij gekocht en verbouwen die tot een B & B. We maken kennis met haar dochter, die de koksschool doet en die als 22-jarige op de wereldtentoonstelling Toscane mocht vertegenwoordigen en nu met drie leeftijdsgenoten een eigen restaurant in Bagno heeft. Susan zwaait ons uit en wij gaan op weg naar Radicofani, de stad op de hoge heuvel in de verte.  Mooier dan vandaag kan natuur niet zijn. We hebben geen brood en water bij ons en zijn heel gelukkig als een vrouw bij een agriturismo ons aanbiedt een lunch te maken. Wonderlijk dat als je honger en dorst hebt en er is geen dorp in de buurt, er een engel op je pad is. Ze maakt heerlijke sandwiches en koffie en we krijgen een grote fles water. Ze herinnert zich J.B.en zijn Engelse groep nog, die hier overnacht hebben. Aan de voet van de berg is ons hotel definitief gesloten en al bijna een ruine.  Nog acht kilometer naar Radicofani bergop en dat gaan we niet meer redden. Bij toeval rijdt een bus voor, die echter een andere kant opgaat dan Radicofani. We hadden gelezen dat het doel van deze bus een bijzonder klooster is en stappen in. We rijden tien kilometer westwaarts. Boven op de berg zet de chauffeur ons af en zegt dat hij een schoolbus heeft en dat we niet hoeven betalen. Het klooster en het stadje heten Abazzia de San Salvador. De plaats is heel erg armoedig, maar tot onze vreugde vinden we een goed hotel in het centrum. We zijn de enige gast. Ook in de pizzeria zijn we alleen. Vreemde plaats. Op nu.nl lezen we dat Ajax het sterke Lyon verslaat en Juventus speelt op de Italiaanse tv Monaco van de mat. Wij kijken terug op een wonderlijke dag met veel bijzondere momenten: de lunch, de bus, dit vreemde stadje en het uitgestorven hotel waar we goed slapen. 

Donderdag 4 mei: Abazzia de San Salvador naar Centeno 20 km 

De Abazzia is minder indrukwekkend dan verwacht, behalve de crypte uit de achtste eeuw. We maken de lange afdaling naar Ponte a Riga. Daar zijn we weer op de gewone Via Francigena. Negen kilometer vóór Aquapendente zien we een bed & breakfast. Die blijkt helemaal vol te zitten, maar we kunnen wel terecht in de agriturismo tegenover de bar. Dit keer moeten we onze slaapzakovertrekken gebruiken, dus die hebben we niet voor niets meegesjouwd. De vriendelijke eigenaar brengt ons een biertje, een cola, een schaal koekjes, een pak melk en twee yoghurtjes. We mogen in de grote, zonnige tuin zitten. Er is geen verwarming, maar hij komt een elektrisch kacheltje brengen. We brengen uren in de tuin door, met uitzicht op de bergen (en een steenfabriek). ’s Avonds eten we in het restaurantje aan de overkant van de straat bij een aardige ober. Daarna is er het spannende avontuur van slapen in een huis waar Galilei een tijd heeft gewoond, toen hij op de vlucht was voor de pest. Onze problemen zijn niet zo groot, maar een pikzwarte spin met een lijf ter grootte van een dobbelsteen op de witte muur net boven mijn kussen is best even schrikken. We vangen hem of haar met een glas en zetten ham buiten. In de nacht is het muisstil, aardedonker en tamelijk koud. ’s Morgens brengt de eigenaar, die luistert naar de mooie naam Pierrot, ons het ontbijt, dat bestaat uit koekjes in de pot met suiker, melk, crisps, chocola, yoghurt, appels, citroen, toast, koffie en thee. ’s Lands wijs, ’s lands eer.  

Vrijdag 5 mei: Centena naar Aquapendente 10 km 

Een makkelijke tocht vandaag van slechts tien kilometer, maar wel grotendeels langs een zeer drukke weg. We passeren veel verleidelijke barretjes. Tussen de middag zijn we in Aquapendente, waar dan juist de vrijdagse markt is, midden op het centrale plein. We drentelen wat heen en weer op zoek naar een bakker, een terrasje en een hotel. Om één uur kunnen we het hotel al in, waar we op de bovenste verdieping van het eeuwenoude pand een mooie, gerenoveerde kamer krijgen met alles erop en eraan. Vanaf ons balkon kijken we uit over middeleeuwse ribbeldaken en kerktorens.  

Als de drukke markt weg is, is het goed toeven op het centrale plein. We bezoeken het stadsmuseum waar onder meer een tentoonstelling over de Via Francigena te zien is. Verder is er oude keramiek en kerkelijke kunst. In een van de ruimtes wordt muziek gedraaid, De Stabat Mater van Pergolesi? (thuis denken we: hadden we maar geïnformeerd). We blijven lang zitten om naar deze prachtige klanken te luisteren met onze ontvankelijke oren, die al twee weken geen muziek gehoord hebben.  

De nacht verloopt minder zoetgevooisd. Om halftwee gaat opeens de hoteltelefoon. Als we opnemen en “pronto” zeggen, wordt er niet gereageerd. En dat gaat een hele tijd zo door. We kunnen niet verder slapen. Is het een brandalarm? Een truc van criminelen om je uit je kamer te krijgen? We leggen de hoorn er maar naast, maar dan klinkt er een raar gepiep. Het hele hotel schijnt er last van te hebben.  

Zaterdag 6 mei: Aquapendente naar Bolsena 23 km 

Een lange etappe, die goed te doen is, omdat hij voornamelijk naar beneden leidt. In Nuovo San Lorenzo eten we een stuk pizza marguerita bij een snackbar. Niet lekker. Dat kan dus ook in Italië. Er zijn veel andere pelgrims onderweg. Gedurende een deel van de tocht moet de regenjas aan. Al snel kunnen we een eerste blik op het meer van Bolsena werpen. We blijven langs het meer lopen en zijn tot onze verrassing de eersten van de wandelaars die Bolsena bereiken. We komen het plaatsje binnen vanaf de bovenkant door het middeleeuwse stadscentrum, vol oude paleizen, trappen en donkere straatjes. We overnachten in een simpel pelgrimsverblijf, dat toch goed bevalt, want we boeken voor een tweede nacht. Onze voeten zijn namelijk erg aan een rustdag toe.  

Zondag 7 mei: Bolsena 

Toch vroeg op, doordat we er zo tijdig in gingen. We slenteren langs het meer, zitten wat op bankjes en slaan in voor de lunch: Onthaasten. Nog drie dagen lopen, spreken we af. 

’s Avonds eten we de lekkerste pizza tot nu toe op de Via Francigena, in een oeroude, goed verborgen herberg bomvol Italianen, en wij dus.  

Maandag 8 mei: Bolsena naar Montefiascone 19 km 

Voor het laatste drinken we een cappu met een croissantje ernaast op ‘ons eigen’ pleintje. De huisbaas is nog in pyjama en brilloos als we hem om ongeveer halfnegen groeten. De tocht van vandaag is er een van grote schoonheid: uitzichten op het meer dat blaakt in de zon, veel bloemen onderweg: klaprozen, gele brem, een waterval. We jojoën met een aardig Italiaans/Aziatisch stel. Hoewel we onderweg door middel van borden gewaarschuwd worden dat dit de meest uitdagende etappe van de Via Francigena is, bereiken we zonder veel moeite om halfdrie Montefiascone. Ook dit is weer een stad met zeer veel historische bijzonderheden, zoals de prachtige Santa Marguerita koepelkerk. 

Aat heeft via Booking.com een superdeal geregeld. Als we klaar zijn met douchen en kleren wassen, komt er opeens een regen- en onweersbui. We maken daarom maar een korte wandeling door het fraaie centrum. In een barretje lezen we over de overwinning van Macron op Le Pen.   

Dinsdag 9 mei: Montefiascone naar Viterbo 18 km 

We beginnen de dag met een strakblauwe lucht en hebben steeds fraaie uitzichten op Montefiascone. In de loop van de ochtend verschijnen er wolkjes aan de hemel, die veranderen in dreigende, pikzwarte wolken. Als we een donderslag horen, gaan we steeds harder lopen, een soort snelwandelen, niet makkelijk met een zware rugzak. Na een uur door open landschap komen we toch nog droog in Viterbo aan. De kamer is een stuk minder mooi dan die van gisteren en mist een view. De rest is wel o.k. ’s Middags bekijken we de bezienswaardigheden van de stad, wonen vanachter een raam een mis bij van bejaarde nonnen en bezoeken een klein kerkmuseum. Na lang wikken en wegen maken we het volgende plan voor de komende dagen: morgen lopen we naar Vetralla en overnachten we daar. Donderdag nemen we de trein naar Civitavecchia. Vrijdag gaan we naar Pisa. Mooi plan, maar we doen het toch anders.  

Woensdag 10 mei: Viterbo naar Vetralla  18 km 

We wandelen de 18 km in een rustig tempo. De dag begint weer zonnig, maar in de loop van de ochtend verschijnen er opnieuw wolken aan de blauwe hemel, eerst witte, maar later toch weer onheilspellend zwarte. Ook nu komen we droog aan op de plaats van bestemming. Maar wat is het een armoedig plaatsje met een verwaarloosd historisch centrum. Een grote kerk is dicht, een andere is vervallen, maar wel wonderbaarlijk mooi. Als we in die San Francescokerk zijn, is er net een -  in onze ogen - merkwaardige mis aan de gang. Een klein groepje mensen zingt en sommigen gaan op hun knieën voor het altaar zitten. Ook de pastoor. Toevallig kennen we hem. Toen we eerder op de dag een cappuccino dronken op een terrasje, werden we uitgenodigd om bij een groep pelgrims te komen zitten, bestaande uit drie mannen en een jong meisje. Daar kwam die pastoor ook langs. We vonden dat hij zich wat overdreven gedroeg. Later ontmoeten we bij de pizzeria twee aardige Deense vrouwen, die we die dag ook al eerder gezien hebben. Ze vragen of we Zweden zijn, wat we eigenlijk wel grappig vinden. Het wandelen zit er nu op. Morgen reizen we af naar Lucca. 

Donderdag 11 mei: Vetralla naar Lucca 

Vandaag een reisdag, maar wel een speciale, waarin er veel misgaat.  

We vinden met moeite een bar waar je kaartjes voor de bus kunt kopen en moeten een tijdje wachten tot de bus er is die ons naar het centrum van Viterbo zal brengen. Daar moeten we erg lang wachten op een bus die richting het andere station rijdt. Er zijn namelijk twee treinstations in Viterbo. Als we erachter komen dat we toch op het eerste station moeten zijn, nemen we een taxi terug. Gelukkig gaat er vrij snel een trein naar Rome Ostiense. De eerste stop van deze trein is in Vetralla, waar we vanochtend zijn vertrokken! Ergens halverwege wordt er iets omgeroepen over Rome Tibertina en pijlsnel stappen we uit. Dat kost ons weer twintig minuten wachten. Inmiddels hebben we ontdekt dat we toch beter in Rome Ostensiënse kunnen uitstappen. Dat doen we en daarvandaan nemen we dan weer de trein naar Rome Termini, zoals ons door de stationsmedewerker in  Viterbo was aangeraden. We kopen een kaartje naar Lucca met een overstap in Pisa. De eerste stop is: station Rome Ostensiënse! Het is een mooie reis langs de kust, maar de trein loopt wat vertraging op, zodat we in Pisa keihard moeten rennen om onze overstap te halen.  

Lucca blijkt een prachtige stad, maar het is al avond. Het informatiepunt is dicht en de straat van de B&B die we geboekt hebben, staat niet op de borden met het stratenplan. We besluiten dan maar een taxi te nemen. De taxichauffeur die we aanspreken zegt dat we makkelijk kunnen lopen en wijst ons de weg. Eindelijk zijn we dan bij de eindbestemming van deze dag. De B & B , een geniusdeal van Booking.com, bevindt zich op een bovenverdieping van een  donker straatje en heeft tralies voor de ramen. We spreken de eigenares via de intercom. Zij geeft aan dat wij niet hebben geboekt en Aat zegt dat hij inderdaad ook geen bevestiging heeft gekregen. Dan maar een hotel zoeken. Het is inmiddels negen uur en al aardig donker. Na lang lopen vinden we een viersterrenhotel met nog één kamer vrij voor 250,- euro. Dat vinden we echt te duur. We zoeken naar het hotel dat we eerder hebben gezien bij het station en dat er zo gezellig uitzag. Het heet Hotel Rex en heeft drie sterren. Ook dit hotel zit vol, maar de nors uitziende eigenaar zoekt een oplossing voor ons. We kunnen terecht in de B & B van een vriend van hem even buiten het centrum voor een zeer acceptabele prijs en de eigenaar komt ons ophalen met de auto. Intussen geeft meneer Rex ons tips over wat we morgen in Lucca allemaal moeten gaan zien. Hij ontdooit steeds meer en we vinden hem nu heel aardig. Ook de eigenaar van de B&B blijkt erg vriendelijk en zeer beschaafd, een echte Italiaanse gentleman. Hij werkte vroeger in de hotelbranche, vertelt hij, woont nu in een zeventiende-eeuwse villa waarvan hij soms kamers verhuurt. En passant wijst hij ons nog even een restaurantje vlakbij, waar we zo nog wat kunnen eten. Dat doen we. We slapen ’s nachts heerlijk in de koele kamer van de oude, stijlvolle villa. Wat een engelen op ons pad!    

Vrijdag 12 mei: naar Pisa 

We ontbijten op de kamer. De eigenaar rijdt om 9 uur een trolley de kamer in met koffie, warme melk en de rest. Hij brengt ons daarna naar een bagagedepot vlakbij het station. De volgende uren lopen we door het historisch centrum van Lucca. En dat is hier niet mis: we bezoeken de dom San Martina en de San Michelle. We drinken een cappuccino op het ovaalvormige plein, dat gebouwd is op een amfitheater uit vroeger tijden. We zien het standbeeld van Boccherini en missen dat van Puccini. 

’s Middags om halfvier zetten we onze bagage neer in ons laatste hotel, in Pisa. We rusten wat uit, eten een broodje op de kamer en bezoeken net als vorig jaar het Piazza dei Miracoli. De eigenaar van de B & B in Lucca vertelde vanochtend in de auto dat deze plek is gebombardeerd in de Tweede Wereldoorlog. Dat stemt ons wat milder, want het plein kan ons nog steeds niet bekoren. We kopen dit keer wel een kaartje voor het Baptisterium, dat een mooi, maar van binnen kil en grijs gebouw blijkt.  

We eten onze laatste pizza bij een toeristententje en lopen net als vorig jaar door de gezellige studentenwijk.  

Voor dit jaar zit deze reis erop. We liepen 276 kilometer in 2017, van Florence naar Vetralla. Volgend jaar vliegen we naar Rome en nemen we de trein weer naar Vetralla. Dan is het nog vijf  dagen lopen. Bijzonder om dan Rome te bereiken en daar tijd door te brengen en van de stad te gaan genieten.